Tegenspartelend werd Mozes Israëls grootste leider, die als eerste Gods verhaal en wetten neerscheef

Ik heb regelmatig in commissies gezeten die mensen moesten aanstellen op belangrijke posities. Daarbij kon het over vrijwilligerswerk gaan of over beroepsmatige aanstellingen. Het gebeurde wel eens dat er iemand stond te popelen om een bepaalde functie te vervullen, waarvan wij juist vonden dat hij daarvoor helemaal niet geschikt was. Aan de andere kant zagen we dat de meest geschikte kandidaten zichzelf vaak te laag inschatten.

Zoals we al zagen, was Israël dankzij de rol van zijn lievelingszoon Jozef met zijn hele familie vanwege een hongersnood in Egypte terecht gekomen. In Egypte groeide deze clan uit tot zo’n stevig volk van veehouders, dat de Egyptenaren bang voor hen werden. Ze degradeerden de Israëlieten tot slaven. Die moesten bakstenen produceren en het land bewerken. Toen ze toch door bleven groeien, moesten al hun babyjongens worden verdronken. Maar hoe zwaarder de Israëlieten onderdrukt werden, hoe sterker hun aantal toenam.

Om het doodsbevel van de Egyptenaren te omzeilen, had een vrouw haar baby in de Nijl te vondeling gelegd in een drijvende mand. Haar dochter Mirjam hield een oogje in het zeil. Een Egyptische prinses vond het jongetje, adopteerde het en noemde hem Mozes. Eerst mocht zijn eigen moeder hem verzorgen, maar uiteindelijk groeide hij op aan het Egyptische hof.

Op zijn veertigste voelde Mozes zich geroepen eigenhandig de terreur aan te pakken, die zijn oorspronkelijke volksgenoten ondergingen. Dat liep echter uit op een fiasco, waardoor hij moest vluchten. In Midjan, het oostelijk deel van het schiereiland Sinai, trouwde hij met Sippora, de dochter van de priester Reüel, die ook wel Jetro wordt genoemd. De volgende veertig jaar hoedde Mozes diens schapen.

Het is frappant dat zowel Abraham als Mozes priesters van God tegen zijn gekomen, terwijl we verder niets van deze godsmannen afweten. God heeft blijkbaar meer netwerken lopen dan welke we in de Bijbel beschreven hebben gekregen.

Zoals Abraham pas op late leeftijd zijn grootste avonturen met God had beleefd, stapte God ook pas toen Mozes tachtig was zijn leven echt binnen. Hij trok Mozes’ aandacht door een brandende doornstruik die niet verteerde. Hij gaf Mozes de opdracht om zijn lijdende volksgenoten uit Egypte te leiden. Maar Mozes probeerde hier op allerlei manieren onderuit te komen. Van de eens parmantige Egyptische prins was na veertig jaar herderschap niet veel meer over. Tegenstribbelend werd Mozes een van de grootste leiders uit de geschiedenis.¹ Hij werd ook een opvallende ‘vooruitbelever’ van Jezus.

Mozes was de grondlegger van Israël als volk. Hij legde tevens de grondslag voor wat dit volk zou gaan belijden. Hij voerde een ongeordend stel slaven uit Egypte weg en voedde hen in veertig jaar op tot een zelfbewuste natie. Hij onderwees hen Gods wetten en schreef de eerste boeken van wat later de Bijbel zou heten. Het jodendom, het christendom en ook de islam beschouwen wat hij geschreven heeft als gezaghebbend en sporen je aan zijn woorden te lezen.

Net als bij Abraham, ontmoeten joden, volgelingen van Jezus en moslims elkaar dus ook bij Mozes. Abraham is voor alle drie geloven het voorbeeld van hoe je een relatie met God onderhoudt. Mozes is voor alle drie degene die Gods daden, zijn bedoeling en zijn geboden heeft neergeschreven.

1. Je kunt dit nalezen in Exodus 1 tot en met 4