God heeft wezens geschapen die zijn liefde kunnen beantwoorden of afwijzen

Sommige mensen nemen het God kwalijk dat hij morele wezens heeft geschapen. Waarom moest God hen per se de mogelijkheid bieden te kunnen kiezen tussen goed en kwaad? Hij had toch kunnen weten dat het kwaad dan in de mensheid zijn intrede zou doen, met als gevolg verwijdering, verdriet en dood? Waarom heeft hij de mens niet als een geolied robotsysteem geschapen, waarin egoïsme niet mogelijk was?

Dat zijn achteraf interessante vragen, die aan de ene kant weinig zin hebben. We zitten nu eenmaal al opgescheept met een wereld vol kwaad. Aan de andere kant vertelt het feit dat God schepselen met keuzevrijheid schept, dat voor hem liefde de ultieme norm is. Hij is volledig bereid de risico’s en gevolgen van de liefde te dragen.

We houden zielsveel van onze drie kinderen, die nu hun eigen gezinnen hebben. Ze hebben ieder altijd hun eigen manier gehad waarop ze onze liefde beantwoordden. Onze oudste, Tabitha, heeft ons altijd kaarten en briefjes met lieve woorden gestuurd. Remco wilde altijd stoeien. Zelfs als late tiener dook hij nog af en toe met een platte duik bovenop het dekbed waar wij onder lagen. Tamara dook nooit op het dekbed, maar kroop eronder. Zij wilde dicht tegen ons aanliggen.

De herinneringen aan zulke momenten zijn ons heel dierbaar. De gedachte dat een perfect nagemaakte Remco-robot op het dekbed zou landen, staat me zwaar tegen. Niet alleen omdat ik kunststof zou voelen en geen vlees en botten. Of omdat ik in camera’s zou kijken, in plaats van in sprekende ogen. Het zou me vooral stuiten, doordat hij geprogrammeerd zou zijn. Niet hij, maar een ander bepaalde dan of, wanneer en hoe hij zijn genegenheid zou uiten. Bij een speelgoedtrein is dat vooraf regelen een leuk spelelement. Maar voor liefdevolle relaties is persoonlijke vrijheid een absolute voorwaarde.

Er zijn wel presidentsverkiezingen gehouden met slechts één kandidaat en slechts één hokje om aan te kruisen. Wat was de uitslag daarvan waard? Alleen als je ‘nee’ kunt en mag zeggen, kun je pas een gemeend ‘ja’ uitspreken. Zo is ook gedwongen of geautomatiseerde liefde geen liefde.

Wat dat aangaat, zal God nooit morrelen aan de vrijheid van door hem geschapen wezens, waarmee hij een innige relatie wil aangaan. Liefde zoekt geen speelgoed, maar vrije wederliefde.

Wie de grootste liefde koestert, loopt dan ook de grootste risico’s. Je toewijding kan tegen je worden uitgespeeld, misbruikt, want de ander weet dat je hem of haar toch niet zult loslaten. Kwaadwillende kinderen hebben zo hun zorgzame ouders getiranniseerd. Egoïsten hebben hun partner daardoor kunnen manipuleren. Dit besef kan ertoe leiden dat je schroomt je liefde voor een ander te bekennen. Want een liefdesuiting maakt je kwetsbaar, toch?

Ondanks dat heb ik aan Ria, mijn vrouw, mijn liefde verklaard. Ondanks dat hebben we samen kinderen gewild en gekregen. Daarvoor hebben we de prijs van kwetsbaarheid betaald. Hoe inniger je met elkaar bent, hoe scherper de pijn als de relatie schuurt. Maar ik zou niet anders hebben gewild. Want het zou veel erger zijn geweest, als we elkaars bestaan hadden gemeden en daardoor elkaar en onze mooie momenten en kinderen hadden gemist.

Hoeveel meer nog dan wij heeft God, omdat hij de liefde zelf is, ervoor gekozen liefde ruim baan te geven en de prijs ervoor te betalen. Hij heeft wezens geschapen die zijn liefde kunnen beantwoorden. Maar diezelfde wezens zijn ook in staat hem onnoemelijk veel leed te bezorgen. Dat was het hem zonder meer waard.